Marijinsko jevanđelje (Codex Marianus) je rukopisna knjiga pisana glagoljicom. Predstavlja prevod četvorojevanđelja sa grčkog na staroslovenski jezik srpske redakcije. Smatra se najstarijim očuvanim delom pisane srpske književnosti. Pisano je krajem X ili početkom XI veka na jugu Srbije, na prostoru izmedju Kosova i Rile.
Jevanđelje je rađeno na uštavljenoj životinjskoj koži. U XIX veku pronašao ga je ruski slavista Viktor Grigorovič u skitu Bogorodice Marije na Atosu. Danas se 172 strane Marijinskog jevanđelja nalazi u Državnoj biblioteci u Moskvi. Još dva naknadno pronađena lista odneta su u Beč.
Po osobinama njegovog jezika, poznati hrvatski slavista Vatroslav Jagić utvrdio je da je prepisivač toga rukopisa bio Srbin. Marijino jevanđelje je posle Jagićevog kritičkog izdanja spomenika privuklo pažnju istraživača, pored ostalog, i jasnim osobenostima srpskih štokavskih govora. Danas, posle čitavog veka, opet se mogu navesti slikovite reči Stojana Novakovića o mestu Marijinog jevanđelja u slovenskoj i srpskoj kulturi:
„Filološka slovenska nauka već poznaje jedan vrlo davnašnji sjajni spomenik stare slovenske književnosti, koji je u samom početku širenja slovenske književnosti među Srbima primio na se obeležje srpske narodnosti. To je Marijinsko Jevanđelje pisano glagoljicom, za Srbe ono što je Jevanđelje Ostromirovo za Ruse, a od Ostromirova jevanđelja bez sumnje starije, i svakojako ne poznije od samog početka XI veka."
Codex Marianus je neposredni dokaz da je glagoljica bila u upotrebi među Srbima. Podatak da se u ovom jevanđelju nalaze ćirilski srpskoslovenski zapisi iz XIV veka, kao i da je izgubljeni list Marijinog jevanđelja dopunjen novim, ćirilskim tekstom, takođe iz XIV veka, govori da se ovo jevanđelje koristilo u srpskoj sredini kao bogoslužbena knjiga, te da su pisari znali glagoljicu i nekoliko vekova nakon što su njome prestali da pišu.
Jevanđelje je rađeno na uštavljenoj životinjskoj koži. U XIX veku pronašao ga je ruski slavista Viktor Grigorovič u skitu Bogorodice Marije na Atosu. Danas se 172 strane Marijinskog jevanđelja nalazi u Državnoj biblioteci u Moskvi. Još dva naknadno pronađena lista odneta su u Beč.
Po osobinama njegovog jezika, poznati hrvatski slavista Vatroslav Jagić utvrdio je da je prepisivač toga rukopisa bio Srbin. Marijino jevanđelje je posle Jagićevog kritičkog izdanja spomenika privuklo pažnju istraživača, pored ostalog, i jasnim osobenostima srpskih štokavskih govora. Danas, posle čitavog veka, opet se mogu navesti slikovite reči Stojana Novakovića o mestu Marijinog jevanđelja u slovenskoj i srpskoj kulturi:
„Filološka slovenska nauka već poznaje jedan vrlo davnašnji sjajni spomenik stare slovenske književnosti, koji je u samom početku širenja slovenske književnosti među Srbima primio na se obeležje srpske narodnosti. To je Marijinsko Jevanđelje pisano glagoljicom, za Srbe ono što je Jevanđelje Ostromirovo za Ruse, a od Ostromirova jevanđelja bez sumnje starije, i svakojako ne poznije od samog početka XI veka."
Codex Marianus je neposredni dokaz da je glagoljica bila u upotrebi među Srbima. Podatak da se u ovom jevanđelju nalaze ćirilski srpskoslovenski zapisi iz XIV veka, kao i da je izgubljeni list Marijinog jevanđelja dopunjen novim, ćirilskim tekstom, takođe iz XIV veka, govori da se ovo jevanđelje koristilo u srpskoj sredini kao bogoslužbena knjiga, te da su pisari znali glagoljicu i nekoliko vekova nakon što su njome prestali da pišu.
No comments:
Post a Comment